حتما بارها در رابطه با اهمیت برنامه ریزی در فرایند کنکور شنیده اید اما اینکه یک برنامه خوب چه ویژگی هایی دارد موضوعی است که خیلی از داوطلبان کنکور و حتی مشاوران یا از آن اطلاع ندارند یا اینکه آنقدری که باید به آن اهمیت نمی دهند ما در این مقاله سعی داریم تمام ویژگی هایی که یک برنامه مطالعاتی ساده را به یک برنامه مطلوب و ارزشمند تبدیل می کند را خدمت‌تان توضیح دهیم.
تا بدانید برای داشتن یک برنامه مطالعاتی کنکور خوب باید چه نکاتی را رعایت کنید و اگر مشاورتان در نوشتن برنامه شما این نکات را رعایت نکرده است از او بخواهید تا به این موارد نیز دقت کند.
۱.برنامه باید مکتوب باشد
بسیاری از داوطلبان کنکور که برای ساختن برنامه از مشاور یا شخص دیگری کمک نمی گیرند این اشتباه را مرتکب می شوند؛ برنامه آنها فقط به صورت ذهنی است و آن را روی کاغذ نمی‌آورند حتی بعضی از مشاوران به صورت شفاهی برنامه روز بعد را به دانش آموز می گویند و هیچگاه آن را مکتوب نمی‌کنند.
داشتن یک برنامه از پیش نوشته شده به شما این امکان را می دهد که برای کارهای شخصی تان برنامه ریزی کنید و اگر قسمتی از برنامه را از دست دادید بدانید که در چه ساعت هایی می توانید آن را جبران کنید.
اهمیت برنامه مکتوب به این چند مورد خلاصه نمی شود یکی از مهمترین دلایلی که ما تاکید می‌کنیم برنامه تان باید حتما به صورت کتبی نوشته شده باشد این است که همیشه ذهن انسان یاری نمی دهد و حتی گاهی ممکن است مواردی که الان به عنوان برنامه درون ذهنمان است، خیلی زود فراموش کنیم.
شاید جالب باشد که بدانید تنها ۳ درصد از از افراد جامعه برنامه مکتوب دارند؛ پس شما با نوشتن برنامه خود روی کاغذ می توانید از ۹۷ درصد افراد جامعه پیشی بگیرید.
۲.برنامه باید متناسب با وضعیت شما باشد
یکی دیگر از اشتباهاتی که داوطلبان کنکور با آن مواجه می شوند این است که از برنامه شخص دیگری برای مطالعه استفاده می کنند. وقتی برنامه متناسب با وضعیت و سطح درسی شما نباشد خیلی زود متوجه می‌شوید که نمی توانید آن برنامه را اجرا کنید در این حالت احساس سرخوردگی و ناامیدی می کنید.
همه انسان ها در یک ساعت خاص از شبانه روز به خواب نمی روند و در یک ساعت خاص از خواب بیدار نمی شوند؛ ممکن است یک نفر ساعت ۱۰ شب بخوابد و ۶ صبح بیدار شود و شخص دیگری ساعت ۲ شب بخوابد و ساعت ۸ بیدار شود خب مسلماً این دو شخص نمی توانند یک برنامه مطالعاتی یکسان داشته باشند.
از طرف دیگر ممکن است یک داوطلب کنکور سطح درسی مناسبی داشته باشد و احتیاج به آموزش دیدن برای او کمتر باشد، بهتر از این داوطلب وقت خود را بیشتر برای تست زدن بگذارد اما برخلاف آن داوطلبی دیگر شاید مدتی از درس دور بوده باشد و احتیاج دارد که وقت بیشتری برای آموزش دیدن بگذارد طبیعتاً این دو داوطلبان نمی توانند از برنامه یکسانی استفاده کنند.
اهمیت برنامه شخصی بر هیچ کس پوشیده نیست اما یکی از بزرگترین مشکلات برنامه ریزی به سبک شخصی سازی شده این است که این سبک برنامه تاحدودی هزینه بالایی دارد.
ما در تیم دبیرستان برای رفع این مشکل یک طرح برنامه ریزی اقتصادی قرار داده ایم؛ در این طرح هر هفته به داوطلب یک برنامه داده میشود که اساس آن شروع از صفر است. این برنامه ها هر ماه تغییر می‌کند مثلاً داوطلبی که مهر ماه طرح اقتصادی دبیرستان را ثبت نام کند با داوطلبی که در آبان ماه از گروه دبیرستان مشاور بگیرد برنامه یکسانی ندارد.
مشکل دیگری که بچه ها با آن طرف هستند این است که اصلاً نمی دانند چطور باید درس بخوانند. در طرح مشاوره اقتصادی تیم دبیرستان یکی از بزرگترین نکات مثبت این است که از طریق تعدادی پادکست کاملاً به شما آموزش می دهیم که نحوه درست درس خواندن چگونه است.
گذشته از آن هر داوطلبی برای اینکه بتواند درس ها را مرور کند و سطح خود را بسنجد احتیاج دارد که در آزمون آزمایشی شرکت کند طبیعتاً هزینه شرکت در آزمون های آزمایشی بسیار زیاد است ما برای رفع مشکل با هزینه بسیار ناچیزی از داوطلبانی که در طرح اقتصادی شرکت کرده اند آزمون می‌گیریم به آنها کارنامه و تراز می‌دهیم.
برای داشتن اطلاعات بیشتر از طرح اقتصادی مشاوره تیم دبیرستان، ویدیویی که طرح های مشاوره را توضیح داده ایم را ببینید.
۳.منابع خوب
منابع خوب جدا از برنامه خوب نیست در واقع وقتی شما برنامه‌ای دریافت می‌کنید باید با استفاده از منابع و کتاب‌هایی آن برنامه را اجرا کنید.
یکی از دلایلی که باعث میشود داوطلبان کنکور بیشتر از حد برای منابع هزینه صرف کنند اطلاعات نداشتن از منابع خوب است.
شیوه‌ای که من دیدم بارها داوطلبان برای تهیه منابع از آن استفاده می کنند این است که از شخصی که سال گذشته کنکور داده است می‌پرسند (چه کتاب هایی خوب است) طبیعتاً آن شخص با توجه به سطح درسی خود کتاب‌ها را پیشنهاد می‌دهد و سطح درس شما را نمی‌داند در ثانی شاید کتاب های بهتری نیز وجود داشته باشند که شخصی که از او می پرسید از آن اطلاعی نداشته باشد ما برای رفع این مشکل در طرح اقتصادی مان یک جلسه مکالمه تلفنی ماهانه گذاشته‌ایم که خود من، مجید خاقانی، با شما صحبت می کنم و پس از اینکه متوجه شدم چه سبک یادگیری دارید و چه کتاب های مناسب سطح درسی شماست به شما کتاب ها یا فیلم هایی که می توانید با کمترین هزینه و بیشترین بازدهی تهیه کنید را معرفی می کنم.
۴.زمانبندی ها را رعایت کنید
این موضوع خیلی مهم است اما بسیاری از کسانی که در نوشتن برنامه تبحر ندارند آن را اصلا رعایت نمی‌کنند.
بگذارید با یک مثال ساده برای توضیح دهم؛ وقتی شما دو ساعت فیزیک می‌خوانید قسمتی از مغزتان که مسئول حل کردن مسائل است درگیر میشود و پس از دو ساعت خسته میشود حال برای ادامه مطالعه بهتر است یک درس مانند زیست شناسی که کاملا ماهیت متفاوتی دارد را در برنامه خود بگذارید اما برخی از افراد به دلیل ناآگاهی، درسی مانند ریاضی را در برنامه می‌گذارند که باز هم حل کردنی است و ذهن را خسته‌تر می کند این فقط یک مثال ساده از رعایت زمانبندی ها بود.
بعضی درس‌ها هستند که بهتر است آنها را صبح مطالعه کنید و بر خلاف آن بعضی از درس‌ها بهتر است که در تایم عصر یا شب مطالعه شوند زیرا بازدهی بیشتری دارد. اطلاع از زمان مناسب مطالعه هر درس یکی از وظایف اصلی شخص نویسنده برنامه است.
یکی از اشتباهات رایج داوطلبان کنکور مطالعه به صورت بقچه‌ای است . یعنی اینکه یک درسی را یک روز به صورت کامل بخواند و بعد کنار بگذارند روز دیگر درسی دیگر بخواند. ابداً توصیه نمی کنند که به این سبک درس بخوانید زیرا همانطور که گفتم ذهنتان خسته می شود و همین‌طور مرور کردن برایتان سخت می شود شما باید اطلاع داشته باشید که در هر روز چه تعداد درس در برنامه خود بگذارید و چه هنگام آن را مرور کنید اینکه چه تعداد درس در برنامه ما باشد برای هر شخص متفاوت است و هیچکس نمی تواند عددی ثابت به شما بدهد.
۵.خوب استراحت کن تا خوب بخوانی
یکی دیگر از اشتباهات رایج که داوطلبان کنکور انجام می دهند این است که به استراحت خود اهمیتی نمی دهند این ماجرا باعث می شود که تمرکزشان پایین بیاید و با سرعت کمتری درس بخوانند در کنار همه این‌ها میزان یادگیری نیز کاهش می‌یابد بهتر است بدانید که مقدار درست درس خواندن و استراحت کردن با توجه به آخرین تحقیقات یک ساعت مطالعه و یک ربع استراحت است البته این میزان برای افراد مختلف متفاوت است.
خود بنده دانش آموزی داشتم که اگر تایم مطالعه او را بیشتر از ۲۵ دقیقه می‌گذاشتم تمرکزش کاهش پیدا می کرد و من برای او سیستم ۲۵ دقیقه مطالعه و ۵ دقیقه استراحت را برنامه‌ریزی کردم اما دانش آموزهایی هم داشتم که اگر کمتر از ۲ ساعت برنامه ریزی می‌کردم راندمان کافی را نداشتند این موضوع باز هم اهمیت برنامه ریزی شخصی را تاکید می کند.
جدا از استراحت های بین درسی شما باید در انتهای روز و انتهای هفته نیز استراحت داشته باشید این استراحت‌ها انگیزه شما را افزایش می دهد و می‌توان از آن به عنوان یک سیستم تنبیه و پاداش استفاده کرد به این سبک اگر توانستی در طول روز تمام برنامه را اجرا کنی در انتهای روز دو ساعت استراحت داری و اگر نتوانستی برنامه را اجرا کنی باید آن دو ساعت را نیز به جبران برنامه به پردازی این سیستمی است که من سالها در برنامه نوشتن از آن کمک می‌گیرم.
۶.برنامه باید هواخور داشته باشد
حتما برای شما پیش آمده است که نتوانید یک روز برنامه را کامل اجرا کنید اگر برنامه شما در کل روز گسترش پیدا کرده و هیچ فضای خالی نداشته باشد با از دست دادن تنها یک ساعت از برنامه‌تان کل برنامه خراب میشود ما برای رفع مشکل برنامه ها را با تایم‌های آزاد به نام هواخور به شاگردان خود را ارائه می‌دهیم.
هدف از هوا خور در برنامه این است که اگر به هر دلیلی نتوانستید برنامه را اجرا کنید از برنامه عقب نیافتید.
۷.یک خبره برنامه را نوشته باشد
یکی از موضوعاتی که باعث میشود نتوانیم برنامه را به صورت کامل اجرا کنیم این است که اصلا خود برنامه خوب نیست یعنی ایراد از ما نیست ایراد از برنامه است.
یکی از دلایلی که باعث میشود برنامه خوب نباشد این است که شخصی که آن برنامه نوشته هیچ اطلاعاتی در مورد نوشتن برنامه نداشته باشد در واقع نوشتن یک برنامه مطالعاتی خوب مانند هر کار دیگری به تخصص خاص خود احتیاج دارد.
قطعاً نمی‌توانیم بگوییم که یک شخص تازه کار می‌تواند برنامه مطالعاتی عالی بنویسد. برای رفع این مشکل هر یکی از مشاوران تیم دبیرستان برای اینکه صلاحیت عضویت در گروه مشاوره ما را پیدا کنند از قبل چند سال در گروه های همکار فعالیت کرده‌اند و آزمون و خطاهای خود را انجام داده اند و بعد از آن جذب گروه ما شدند.
در واقع بعد از نوشتن تعداد زیادی برنامه اصطلاحاً قلق نوشتن برنامه به دستتان می آید و می دانید که کجاها باید چه درسهایی را در کنار یکدیگر بگذارید و چه درس هایی را مرور کنید به این صورت برنامه مطالعاتی به یک برنامه فوق‌العاده‌ای تبدیل میشود.
خواهشی که از شما دارم این است که نوشتن برنامه را جدی بگیرید و در صورت امکان از شخص متخصصی در این زمینه کمک بگیرید و اگر برای تهیه برنامه از نظر مالی در مضیقه هستید پیشنهاد می‌کنم توضیحات طرح اقتصادی مشاوره دبیرستان را حتما ببینید در این طرح علاوه بر برنامه ریزی حرفه‌ای و آموزش نحوه مطالعه، هر دو هفته یکبار از شما آزمون می‌گیریم که باعث می شود سطح درسی خود را بدانید و کارنامه متناسب با سطح خود دریافت کنید.
